เซลล์
ส่วนประกอบของเซลล์
เซลล์ของสิ่งมีชีวิตทุกชนิดมีส่วนประกอบคล้ายกับบ้านที่อยู่อาศัยที่โครงสร้างประกอบด้วย อิฐ ไม้ กระจก แบ่งเป็นห้อง ๆ และเป็นส่วนต่าง ๆ ที่แกตละห้องแต่ละส่วนก็เพื่อประโยชน์ต่างกัน จึงทำให้บ้านเป็นหน่วยอาศัยที่สมบูรณ์ เช่นเดียวกับ เซลล์ทุกชนิดจะประกอบด้วยโครงสร้างหรือส่วนประกอบที่ทำให้เซลล์ 1 เซลล์สามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ เซลล์จะประกอบด้วยโครงสร้างพื้นฐาน ดังนี้
เซลล์ของสิ่งมีชีวิตทุกชนิดมีส่วนประกอบคล้ายกับบ้านที่อยู่อาศัยที่โครงสร้างประกอบด้วย อิฐ ไม้ กระจก แบ่งเป็นห้อง ๆ และเป็นส่วนต่าง ๆ ที่แกตละห้องแต่ละส่วนก็เพื่อประโยชน์ต่างกัน จึงทำให้บ้านเป็นหน่วยอาศัยที่สมบูรณ์ เช่นเดียวกับ เซลล์ทุกชนิดจะประกอบด้วยโครงสร้างหรือส่วนประกอบที่ทำให้เซลล์ 1 เซลล์สามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ เซลล์จะประกอบด้วยโครงสร้างพื้นฐาน ดังนี้
ผนังเซลล์
ผนังเซลล์ (Cell wall) มีลักษณะเป็นผนังหนาอยู่ด้านนอกสุดของเซลล์ เราจะพบผนังเซลล์เฉพาะในเซลล์ของพืชเท่านั้น โครงสร้างนี้ทำหน้าที่ป้องกันส่วนต่าง ๆ ที่อยู่ภายในเซลล์ และช่วยรักษารูปทรงของเซลล์ให้คงอยู่ ผนังเซลล์ประกอบด้วยสาร เซลลูโลส ลิกนิน เพกทิน โปรตีน และสารประกอบอื่น ๆ เช่น คิวทิน และซูเบอริน จึงทำให้ผนังเซลล์มีความแข็งแรงมาก
ผนังเซลล์ (Cell wall) มีลักษณะเป็นผนังหนาอยู่ด้านนอกสุดของเซลล์ เราจะพบผนังเซลล์เฉพาะในเซลล์ของพืชเท่านั้น โครงสร้างนี้ทำหน้าที่ป้องกันส่วนต่าง ๆ ที่อยู่ภายในเซลล์ และช่วยรักษารูปทรงของเซลล์ให้คงอยู่ ผนังเซลล์ประกอบด้วยสาร เซลลูโลส ลิกนิน เพกทิน โปรตีน และสารประกอบอื่น ๆ เช่น คิวทิน และซูเบอริน จึงทำให้ผนังเซลล์มีความแข็งแรงมาก
เยื่อหุ้มเซลล์
เยื่อหุ้มเซลล์ (Cell membrane) มีลักษณะเป็นเยื่อบาง ๆ ห่อหุ้มส่วนต่าง ๆ ของเซลล์ ทำหน้าที่เหมือนยามระตู คือ คอยควบคุมการผ่านเข้าออกของสารระหว่างภายในเซลล์และภายนอกเซลล์ มีสมบัติเป็นเยื่อเลือกผ่าน (Semi - permeable membrane) คือ ยอมให้สารบางชนิดเท่านั้นผ่านเข้าออกได้ เยื่อหุ้มเซลล์สามารถยืดและหดได้ แต่ถ้าได้รับแรงดันมาก ๆ เยื่อหุ้มเซลล์จะขาดและทำให้เซลล์ตายได้
เยื่อหุ้มเซลล์ (Cell membrane) มีลักษณะเป็นเยื่อบาง ๆ ห่อหุ้มส่วนต่าง ๆ ของเซลล์ ทำหน้าที่เหมือนยามระตู คือ คอยควบคุมการผ่านเข้าออกของสารระหว่างภายในเซลล์และภายนอกเซลล์ มีสมบัติเป็นเยื่อเลือกผ่าน (Semi - permeable membrane) คือ ยอมให้สารบางชนิดเท่านั้นผ่านเข้าออกได้ เยื่อหุ้มเซลล์สามารถยืดและหดได้ แต่ถ้าได้รับแรงดันมาก ๆ เยื่อหุ้มเซลล์จะขาดและทำให้เซลล์ตายได้
ไซโทพลาซึม
ภายในเยื่อหุ้มเซลล์ประกอบด้วยสารประกอบทางเคมีและโครงสร้างต่าง ๆ มากมาย ที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับกิจกรรมส่วนใหญ่ภายในเซลล์เรียกว่า ไซโทพลาซึม (Cytoplasm) ส่วนที่เป็นออร์แกเนลล์ มีหลายชนิดและทำหน้าที่ต่าง ๆ กัน เช่น ทำหน้าที่เก็บสะสมอาหาร ทำลายสิ่งที่เป็นของเสียออร์แกเนลล์ที่พบเฉพาะในเซลล์พืช ได้แก่ คลอโรพลาสต์และแวคิวโอล ส่วนออร์แกเนลล์ที่พบเฉพาะในเซลล์สัตว์ คือ เซนทริโอล ส่วนออร์แกเนลล์ที่พบได้ทั้งในเซลล์พืชและเซลล์สัตว์ เช่น ร่างแหเอนโดพลาซึม กอลจิบอดี และไมโทคอนเดรีย
1) ร่างแหเอนโดพลาซึม (Endoplasmic reticulum) ลักษณะเป็นร่างแห ร่างแหเอนโดพลาซึม แบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ ร่างแหเอนโดพลาซึมที่มีไรโบโซม (Rough endoplasmic reticulum) และแบบที่ไม่มีไรโบโซม (Smooth endoplasmic reticulum) โดยแบบที่มีไรโบโซมเกาะอยู่เป็นแหล่งสร้างโปรตีนหน้าที่หลักของร่างแหเอนโดพลาสซึมชนิดนี้ จึงเป็นการสังเคราะห์โปรตีนและเอนไซม์ นอกจากนี้ยังทำหน้าที่ควบคุมการลำเลียงสารระหว่างนิวเคลียสกับไซโทพลาสซึมด้วย
2) กอลจิบอดี (Golgi body) ประกอบด้วยถุงเยื่อบาง ๆ เรียงซ้อนกัน ทำหน้าที่เก็บสารที่ร่างแหเอนโดพลาซึมสร้างขึ้น
3) ไมโทคอนเดรีย (Mitochondria) มีลักษณะเป็นก้อนกลม ๆ มีผนังหุ้มหนาที่ประกอบด้วยเยื่อ 2 ชั้น ทำหน้าที่เป็นแหล่งสร้างพลังงานให้แก่เซลล์ โดยกระบวนการหายใจระดับเซลล์
4) คลอโรพลาสต์ (Chloroplast) มีลักษณะเป็นก้อนภายในมีรงควัตถุสีเขียวชื่อ คลอโรฟิลล์ (Chlorophyll) คลอโรพลาสต์จึงเป็นแหล่งสังเคราะห์ด้วยแสงในเซลล์พืช
5) แวคิวโอล (Vacuole) มีลักษณะเป็นถุงมีเยื่อบาง ๆ หุ้มใช้ในการสะสมน้ำ ของเหลวหรืออาหาร และทำหน้าที่ขับถ่ายของเหลวออกจากเซลล์
ภายในเยื่อหุ้มเซลล์ประกอบด้วยสารประกอบทางเคมีและโครงสร้างต่าง ๆ มากมาย ที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับกิจกรรมส่วนใหญ่ภายในเซลล์เรียกว่า ไซโทพลาซึม (Cytoplasm) ส่วนที่เป็นออร์แกเนลล์ มีหลายชนิดและทำหน้าที่ต่าง ๆ กัน เช่น ทำหน้าที่เก็บสะสมอาหาร ทำลายสิ่งที่เป็นของเสียออร์แกเนลล์ที่พบเฉพาะในเซลล์พืช ได้แก่ คลอโรพลาสต์และแวคิวโอล ส่วนออร์แกเนลล์ที่พบเฉพาะในเซลล์สัตว์ คือ เซนทริโอล ส่วนออร์แกเนลล์ที่พบได้ทั้งในเซลล์พืชและเซลล์สัตว์ เช่น ร่างแหเอนโดพลาซึม กอลจิบอดี และไมโทคอนเดรีย
1) ร่างแหเอนโดพลาซึม (Endoplasmic reticulum) ลักษณะเป็นร่างแห ร่างแหเอนโดพลาซึม แบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ ร่างแหเอนโดพลาซึมที่มีไรโบโซม (Rough endoplasmic reticulum) และแบบที่ไม่มีไรโบโซม (Smooth endoplasmic reticulum) โดยแบบที่มีไรโบโซมเกาะอยู่เป็นแหล่งสร้างโปรตีนหน้าที่หลักของร่างแหเอนโดพลาสซึมชนิดนี้ จึงเป็นการสังเคราะห์โปรตีนและเอนไซม์ นอกจากนี้ยังทำหน้าที่ควบคุมการลำเลียงสารระหว่างนิวเคลียสกับไซโทพลาสซึมด้วย
2) กอลจิบอดี (Golgi body) ประกอบด้วยถุงเยื่อบาง ๆ เรียงซ้อนกัน ทำหน้าที่เก็บสารที่ร่างแหเอนโดพลาซึมสร้างขึ้น
3) ไมโทคอนเดรีย (Mitochondria) มีลักษณะเป็นก้อนกลม ๆ มีผนังหุ้มหนาที่ประกอบด้วยเยื่อ 2 ชั้น ทำหน้าที่เป็นแหล่งสร้างพลังงานให้แก่เซลล์ โดยกระบวนการหายใจระดับเซลล์
4) คลอโรพลาสต์ (Chloroplast) มีลักษณะเป็นก้อนภายในมีรงควัตถุสีเขียวชื่อ คลอโรฟิลล์ (Chlorophyll) คลอโรพลาสต์จึงเป็นแหล่งสังเคราะห์ด้วยแสงในเซลล์พืช
5) แวคิวโอล (Vacuole) มีลักษณะเป็นถุงมีเยื่อบาง ๆ หุ้มใช้ในการสะสมน้ำ ของเหลวหรืออาหาร และทำหน้าที่ขับถ่ายของเหลวออกจากเซลล์
ลักษณะของร่างแหเอนโดพลาซึม ลักษณะของคลอโรพลาสต์
นิวเคลียส
เซลล์ทุกเซลล์ต้องมีนิวเคลียส เพราะมีหน้าที่ควบคุมการทำงานของเซลล์และการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมของสิ่งมีชีวิต เพราะในนิวเคลียสมีสารพันธุกรรมที่เรียกว่า ดีเอ็นเอ (DNA = Deoxyribonucleic acid) อยู่บนโครโมโซมในนิวเคลียส นิวเคลียสของเซลล์ทั่ว ๆ ไปจะมีลักษณะเป็นก้อนค่อนข้างกลมมีเยื่อหุ้มเซลล์ ในลักษณะนี้เรียกว่า ยูคาริโอติกเซลล์ (Eukaryotic cell) ส่วนสิ่งมีชีวิตบางชนิด เช่น แบคทีเรีย นิวเคลียสไม่มีเยื่อห้ม ดังนั้น DNA จึงกระจายอยู่ภายในไซโทพลาสซึม เซลล์ในลักษณะนี้เรียกว่า โปรคาริโอติกเซลล์ (Prokaryotic Cell)
เซลล์ทุกเซลล์ต้องมีนิวเคลียส เพราะมีหน้าที่ควบคุมการทำงานของเซลล์และการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมของสิ่งมีชีวิต เพราะในนิวเคลียสมีสารพันธุกรรมที่เรียกว่า ดีเอ็นเอ (DNA = Deoxyribonucleic acid) อยู่บนโครโมโซมในนิวเคลียส นิวเคลียสของเซลล์ทั่ว ๆ ไปจะมีลักษณะเป็นก้อนค่อนข้างกลมมีเยื่อหุ้มเซลล์ ในลักษณะนี้เรียกว่า ยูคาริโอติกเซลล์ (Eukaryotic cell) ส่วนสิ่งมีชีวิตบางชนิด เช่น แบคทีเรีย นิวเคลียสไม่มีเยื่อห้ม ดังนั้น DNA จึงกระจายอยู่ภายในไซโทพลาสซึม เซลล์ในลักษณะนี้เรียกว่า โปรคาริโอติกเซลล์ (Prokaryotic Cell)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น